بررسی تحولات اخیر در حوزه حمل‌‌‌ونقل اروپا نشان می‌دهد که کشورهای پیشرفته این قاره به سمت تقویت زیرساخت‌‌‌های حمل‌‌‌ونقل خود به‌‌‌عنوان رکن اصلی توسعه اقتصادی و امنیتی حرکت می‌کنند. در تازه‌‌‌ترین اقدام، سازمان‌های FONASBA (فدراسیون بین‌المللی انجمن‌‌‌های کارگزاران و دلالان کشتی) و ECASBA (انجمن جامعه اروپایی کارگزاران و نمایندگان کشتی) طی نامه‌‌‌ای سرگشاده به مقامات اتحادیه اروپا، خواستار تقویت بودجه حمل‌‌‌ونقل این قاره و جلوگیری از پراکندگی منابع مالی در برنامه‌‌‌های ملی شده‌‌‌اند.
این درخواست در حالی مطرح می‌شود که اروپا با چالش‌‌‌های متعددی نظیر تنش‌‌‌های ژئوپلیتیک، تغییرات اقلیمی و نیاز به رقابت‌‌‌پذیری صنعتی مواجه است. کشورهای اروپایی بر این باورند که تنها با سرمایه‌گذاری بلندمدت، متمرکز و هماهنگ در بخش حمل‌‌‌ونقل می‌توان به اهداف اقتصادی، زیست‌‌‌محیطی و امنیتی دست یافت. به‌‌‌ویژه تاکید شده که حمل‌‌‌ونقل نقشی حیاتی در تامین مواد اولیه حیاتی، حفظ حاکمیت زنجیره تامین و حتی تحرک نظامی دارد.
این رویکرد اروپا در حالی است که ایران به عنوان کشوری با موقعیت ژئوپلیتیکی منحصر به فرد، در چهارراه کریدورهای بین‌المللی حمل‌‌‌ونقل قرار دارد، اما واقعیت این است که زیرساخت‌‌‌های حمل‌‌‌ونقل کشور، به‌‌‌ویژه در بخش‌‌‌های ریلی، جاده‌‌‌ای، دریایی و هوایی، نیازمند بازنگری جدی و سرمایه‌گذاری‌‌‌های کلان و هماهنگ هستند.
در شرایطی که اروپا برای افزایش تاب‌‌‌آوری زنجیره‌‌‌های تامین خود به توسعه زیرساخت‌‌‌های حمل‌‌‌ونقل می‌‌‌پردازد، ایران نیز باید برای حفظ سهم خود در تجارت جهانی و منطقه‌‌‌ای اقدامات مشابهی انجام دهد. تقویت کریدورهای بین‌المللی نظیر کریدور شمال-جنوب و کریدور شرق-غرب، توسعه بنادر استراتژیک مانند چابهار و بندرعباس، و مدرن‌‌‌سازی شبکه‌‌‌های ریلی و جاده‌‌‌ای، از جمله اقداماتی است که می‌تواند ایران را به هاب حمل‌‌‌ونقل منطقه‌‌‌ای تبدیل کند.
یکی از نکات کلیدی در رویکرد جدید اروپا، تاکید بر جلوگیری از پراکندگی منابع و تمرکز بر بودجه‌‌‌های متمرکز و هماهنگ در سطح قاره‌‌‌ای است. این در حالی است که در ایران، پراکندگی منابع، عدم‌هماهنگی بین دستگاه‌‌‌های مختلف و نبود برنامه‌‌‌ریزی بلندمدت، همواره از چالش‌‌‌های اصلی توسعه زیرساخت‌‌‌های حمل‌‌‌ونقل بوده است.
برای مقابله با این چالش‌‌‌ها، ایران نیازمند ایجاد یک نهاد مرکزی هماهنگ‌‌‌کننده در حوزه حمل‌‌‌ونقل است که بتواند بودجه‌‌‌ها و پروژه‌‌‌ها را به‌‌‌صورت متمرکز مدیریت کرده و از هدررفت منابع جلوگیری کند. همچنین تدوین یک سند راهبردی بلندمدت با مشارکت همه ذی‌نفعان، می‌تواند مسیر توسعه پایدار این بخش را هموار کند.
در شرایطی که اروپا با سرعت در حال حرکت به سمت توسعه زیرساخت‌‌‌های حمل‌‌‌ونقل خود است، ایران نمی‌تواند از این قافله عقب بماند. تقویت زیرساخت‌‌‌های حمل‌‌‌ونقل نه‌تنها برای توسعه اقتصادی و افزایش رقابت‌‌‌پذیری کشور حیاتی است، بلکه نقش کلیدی در امنیت ملی و تاب‌‌‌آوری اقتصادی و بحران‌های بین‌المللی ایفا می‌کند.
اکنون زمان آن فرا رسیده که ایران با الگوگیری از تجارب موفق بین‌المللی، به‌‌‌ویژه رویکرد جدید اروپا، به سمت سرمایه‌گذاری‌‌‌های بلندمدت، هماهنگ و متمرکز در بخش حمل‌‌‌ونقل حرکت کند. این تنها راهی است که می‌تواند آینده اقتصادی کشور را تضمین و جایگاه ایران را در معادلات منطقه‌‌‌ای و جهانی تقویت کند.
