بازدید اخیر سفیر هند و معاون سفیر و وزیر مختار سفارت ژاپن از منطقه آزاد چابهار نشان میدهد این بندر راهبردی بیش از گذشته در مرکز توجه قدرتهای بزرگ آسیایی قرار گرفته است؛ اقدامی که بیانگر تمایل این کشورها برای حفظ و حتی توسعه روابط تجاری و اقتصادی با ایران از مسیر چابهار است.
به نقل از روابط عمومی و امور بینالملل سازمان منطقه آزاد چابهار؛ بازدید سفیر هند و معاون سفیر و و وزیر مختار سفارت ژاپن از منطقه آزاد چابهار را نمیتوان صرفاً یک رویداد دیپلماتیک دانست؛ این اقدام در واقع پیامی آشکار از سوی دو قدرت اقتصادی آسیا به ایران و جهان است که چابهار بهعنوان یکی از کانونهای مهم همکاریهای تجاری و سرمایهگذاری شناخته میشود و جایگاه راهبردی آن در معادلات منطقهای بیش از پیش برجسته شده است.
چابهار تنها بندر اقیانوسی ایران است و موقعیت جغرافیایی آن امکان دسترسی مستقیم به آبهای آزاد و مسیرهای ترانزیتی بین آسیای مرکزی و آسیای جنوبی را فراهم میکند. این بندر میتواند حلقه اتصال ایران به بازارهای کشورهای حاشیه اقیانوس هند و دسترسی کشورهای هند، ژاپن به کشورهای آسیای مرکزی، اوراسیا، قفقاز و حتی اروپا باشد. حضور سفیر و معاون سفیر دو کشور نشان میدهد که چابهار نهتنها برای ایران، بلکه برای اقتصادهای بزرگ منطقه نیز یک نقطه کلیدی در زنجیره تأمین و تجارت جهانی است.
هند سالهاست چابهار را بهعنوان جایگزینی برای مسیرهای تجاری افغانستان و آسیای میانه در نظر گرفته و سرمایهگذاری در توسعه بندر و خطوط ریلی مرتبط با آن را بخشی از راهبرد خود برای دسترسی به افغانستان و آسیای مرکزی میداند. بازدید اخیر سفیر هند تأکید دوبارهای بر این رویکرد بود؛ دهلینو میخواهد حضور خود در چابهار را تثبیت کند و از این مسیر روابط تجاری با ایران را در برابر فشارهای خارجی حفظ نماید.
از سوی دیگر، ژاپن بهعنوان یکی از بزرگترین اقتصادهای جهان، چابهار را فرصتی برای تنوعبخشی به مسیرهای انرژی و تجارت میبیند. حضور معاون سفیر ژاپن در این منطقه نشاندهنده علاقه توکیو به بررسی ظرفیتهای سرمایهگذاری در زیرساختهای بندری، انرژی و صنایع وابسته و کمکهای ژاپن به چابهار است. ژاپن با توجه به نیازهای گسترده انرژی و مواد خام، چابهار را بهعنوان یک نقطه امن و راهبردی برای همکاریهای بلندمدت در نظر دارد.
این بازدید مشترک پیامهای متعددی برای ایران دارد: تثبیت جایگاه چابهار در دیپلماسی اقتصادی کشور، ایجاد فرصتهای سرمایهگذاری خارجی، تقویت روابط تجاری در شرایط تحریم و افزایش وزن ژئوپلیتیک ایران در معادلات منطقهای و با وجود معافیت چابهار از تحریمهای آمریکا. با این حال، بهرهبرداری کامل از این فرصتها نیازمند اقداماتی کلیدی است؛ توسعه زیرساختهای بندری و لجستیکی، ایجاد ثبات در سیاستهای اقتصادی، رفع موانع بانکی و مالی برای جذب سرمایهگذاری خارجی و تقویت همکاریهای منطقهای و چندجانبه.
بنابراین بازدید سفیر هند و معاون سفیر ژاپن از منطقه آزاد چابهار نشانهای از تغییر موازنههای اقتصادی منطقه است. چابهار امروز بیش از هر زمان دیگری در مرکز توجه قدرتهای بزرگ قرار گرفته؛ بندری که میتواند همزمان نیازهای تجاری هند و ژاپن را پاسخ دهد و جایگاه ایران را در معادلات اقتصادی و ژئوپلیتیک منطقه ارتقا بخشد. اگر این فرصت با مدیریت هوشمندانه همراه شود، چابهار قادر خواهد بود به یکی از مهمترین کانونهای همکاریهای بینالمللی ایران تبدیل شود.
