سعید سیفی در نشستی به مناسبت روز ملی روابط عمومی و ارتباطات که در سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی، برگزار شد، در سخنانی روابطعمومی تحولگرا در عصر هوش مصنوعی را به عنوان راهبردی نوین برای حکمرانی ارتباطی در نهادهای تخصصی، تشریح کرد.
سعید سیفی استاد دانشگاه و تحلیلگر ارشد مسائل راهبردی که حدود سه دهه فعالیت مستمر در حوزه ارتباطات و رسانه حوزه صنعت را نیز در کارنامه کاری خود دارد، در کارگاهی به مناسبت روز ملی روابطعمومی و ارتباطات که با حضور مدیرانکل سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی در استانهای مختلف کشور و همچنین مدیران روابطعمومی این ادارات و با هدف تدوین برنامه راهبردی یک ساله و پنج ساله سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور در سالن جلسات این سازمان برگزار شد، به ایراد سخن پرداخت.
وی، ضمن معرفی ویژگیهای روابطعمومی دستگاههای دولتی تخصصی، پاسخ به سه سوال مهم درباره جایگاه و اهمیت حوزه روابط عمومی در شرایط موجود، تفاوت روابطعمومی در دهه ۱۴۰۰ با دهههای گذشته و همچنین وظایف روابطعمومی سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور با توجه به تکالیف برنامه هفتم پیشرفت و سند تحول سازمان در دوره مدیریت جدید را تشریح کرد. وی در سخنرانی خود تحت عنوان «روابط عمومی تحولگرا در عصر هوش مصنوعی؛ با نگاهی به راهبردی نوین برای حکمرانی ارتباطی در نهادهای تخصصی» گفت: قصد دارم با اتکا به مطالعات نظری، تجربیات میدانی و الزامات سیاستی،تامل و نگاهی دوباره به این حوزه مهم و موثر با توجه به تحولات سیاسی داخلی و جهانی، توسعه فناوری و هوش مصنوعی اسناد بالادستی مثل برنامه هفتم پیشرفت و سیاستهای کلی ابلاغی رهبر و سیاستهای راهبردی و سند تحول سازمانی داشته باشیم.
در نظر داریم بدانیم در حال حاضر حوزه روابطعمومی و ارتباطات در چه جایگاهی ایستاده و از چه اهمیتی در دستگاههای تخصصی و دولتی برخوردار است و با توجه به تحولات مختلف و توسعه فناوری و هوش مصنوعی، مدیران و فعالان این حوزه چگونه باید عمل کنند یا به بیان دیگر تفاوتهای بنیادین روابطعمومی در دهه ۱۴۰۰ با گذشته چیست و وظایف نوین روابطعمومی در تحقق اهداف سازمانهای دولتی به صورت عام و سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی به صورت خاص در دهه ۱۴۰۰ چیست؟
امروز در «روز ملی روابط عمومی و ارتباطات » هستیم؛ روزی که از نظر من فرصتی است برای تأمل، یاداوری و اثبات این واقعیت که روابط عمومی، صرفاً یک بخش اداری نیست بلکه رگ حیاتی حکمرانی نوین و پیشران «قدرت نرم» سازمانهاست. ما در جهانی زندگی میکنیم که آن را میتوان «جهان ارتباطات تکثیریافته» نامید؛ جهانی که در آن، واقعیت نه صرفاً آن چیزی است که هست، بلکه آن چیزی است که بهدرستی روایت و بازنمایی میشود.
در عصر هوش مصنوعی (Artificial Intelligence Era) و ارتباطات تعاملی، روابط عمومی نهفقط پل میان سازمان و مردم، بلکه تبدیل به سکوی راهبری تصویر سازمانی، تسهیلگر مشارکت هوشمند و «مغز دوم» مدیران ارشد شده است. در این شرایط، روابط عمومی دستگاههای حاکمیتی و تخصصی، اهمیت دوچندان پیدا میکند؛ زیرا این سازمانها نهتنها با مردم، بلکه با نخبگان، رسانهها، بخش خصوصی و دولت در تعاملند و نقش کلیدی در روایت توسعه ملی ایفا میکنند.
محور اول: اهمیت روابط عمومی در دستگاههای دولتی و بهویژه مراکز سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی
سؤال کلیدی: چرا روابط عمومی در سال ۱۴۰۴، دیگر یک وظیفه نیست، بلکه یک مسئولیت تمدنساز است؟…به ۳ دلیل
• تحول در پارادایم حکمرانی: ورود به دهه پنجم انقلاب اسلامی و آغاز اجرای برنامه هفتم توسعه، سازمانهای دولتی را ملزم کرده که از مدلهای متمرکز و غیرشفاف به سمت حکمرانی مشارکتی و دادهمحور حرکت کنند. در این راستا، روابط عمومی ها باید بهمثابه «مرکز تعاملسازی» درون و بیرون سازمان، ایفای نقش کند.
• رویکرد جدید مردممحوری و تخصصگرایی: در سازمانهایی مانند زمینشناسی که فعالیتهای فنی دارند، چالش انتقال پیام پیچیده به زبان ساده برای عموم، و در عین حال، حفظ اقتدار تخصصی برای نخبگان بسیار مهم است. این دوگانه، نیازمند روابط عمومی چندلایه، ترکیبی و دانشبنیان است.
• دیپلماسی عمومی تخصصی: سازمان زمینشناسی امروز فقط یک نهاد فنی نیست، بلکه یک بازوی استراتژیک در دیپلماسی علمی-فناورانه کشور است. روابط عمومی این سازمان باید توان تعامل با رسانههای علمی، مراکز تحقیقاتی، دانشگاهها، شرکتهای دانشبنیان و افکار عمومی تخصصی را داشته باشد.
به این ۳ دلیل، باید گفت، امروزه روابط عمومی در نهادهای تخصصی مانند سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی، دیگر یک ابزار جانبی نیست، بلکه بهعنوان مغز دوم سازمان تلقی میشود؛ مغزی که مسئول تحلیل محیط، درک افکار عمومی، شکلدهی به گفتمان رسانهای و هدایت سرمایه اجتماعی است. مطالعات حکمرانی مدرن نشان میدهند که در عصر دیجیتال، مزیت رقابتی سازمانها نه در منابع مالی یا زیرساختها، بلکه در میزان «اعتماد عمومی» نهفته است؛ و اعتماد، محصول ارتباطات مؤثر، مستمر و مسئولانه است.سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور به دلیل فعالیت در حوزههای تخصصی مانند اکتشاف منابع معدنی، پایش مخاطرات زمینشناسی، مشارکت در توسعه اقتصادی مناطق مرزی، و دیپلماسی علمی منطقهای، نیازمند روابط عمومیای است که بتواند همزمان ۵ اقدام ویژه را راهبری و عملیاتی کند:
برای تحقق اسناد بالادستی به صورت عام و سند تحول سازمان به صورت خاص، برنامه ریزی عملیاتی قابل دستیابی، اجرایی و نظارت و ارزیابی داشته باشد که در زمان اجرا نیز قابلیت انعطاف و اصلاح و تقویت داشته باشد.
برای تبدیل سازمان خود از یک سازمان منفعل به یک سازمان نقش آفرین و موثر به عنوان یک متغیر مستقل نه وابسته در حوزه تخصصی و ماموریت خود، برنامه ریزی و اقدام کند که در سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی به صورت خاص، حاکمیت یکپارچه و سیاستگذاری واحد در حوزه اکتشافات معدنی و تقویت شفافیت و مدیریت هوشمند، مهمترین محورهایی است که باید در دستور کار روابط عمومی این سازمان و مراکز استانی این دستگاه قرار بگیرد.
ارتباط و تقویت تعامل هرچه بیشتر با جامعه هدف و عموم مردم و قابل قابل فهم کردن اطلاعات پیچیده تخصصی برای شهروندان. در واقع روابط عمومی باید نقش واسط میان مدیران، بدنه کارشناسی و مردم را ایفا کند.
تعامل مؤثر با جامعه علمی تخصصی و عمومی کشوربازی کردن نقش پل میان صنعت و دانشگاه.
روایتگر رسمی و معتبر از مسائل، برنامهها، چالشها، اقدامات و دستاوردهای سازمان باشد.
محور دوم: تفاوتهای روابط عمومی در دهه ۱۴۰۰ با گذشته و الزامات جدید برای سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور
پرسش بنیادین: روابط عمومی در دوران جدید چه تفاوتهای بنیادینی با دهههای پیشین دارد؟
به اعتقاد بنده، ۴ تفاوت اصلی وجود دارد.
۱- روابط عمومی در الزام گذار از «اطلاعرسانی» به «آگاهیسازی»
در گذشته روابط عمومی وظیفه داشت که صرفاً خبر را مخابره کند، امروز اما مأموریت آن، تولید «محتوای معنادار» و «روایت استراتژیک» است. شما امروز حق ندارید صرفا یک خبر منتشر کنید که بگید ما فعال هستیم و این دستگاه یک روابط عمومی دارد، بلکه اخبار و فیلم و عکس و هر محتوایی که تولید میکنید باید کاملا در مسیر و خواست اسناد بالادستی به صورت عام و اسناد تحول سازمانی به صورت خاص باشد. مدیران روابط عمومی در پایان سال کاری خود باید بتوانند گزارش عملکرد خودشان را در راستای عمل به سیاستهای کلان، سیاستهای ابلاغی حضرت اقا، برنامه هفتم پیشرفت و سند تحول سازمانی ارائه بدهند و به روشنی گزارش دهند که در هر کدام از مواد اسناد مذذکور چه اقداماتی انجام دادهاند که البته قبل از مجموعه روابط عمومی، مجموعه مدیریت باید در این خصوص برنامه ریزی لازم را انجام و به حوزه روابط عمومی تکلیف کرده باشد. از طرف دیگر باید بدانید که مخاطب امروز شما نیز مخاطب سابق نیست، مخاطب امروز شما منفعل نیست؛ مخاطب امروز شما چه در بعد نخبگانی و چه در بعد عمومی و شهروندی، پرسشگر، تحلیلگر و کنشگر است.از شما سوال خواهد کرد که دلیل این اقدام یا محتوای تولید شده چیست؟بر چه اساس و منطقی این محتوا را تولید و منتشر کردی؟آیا مورد یا موضوع مهمتری نبود؟عملکرد شما را نقد خواهد کرد. از طرف دیگر، رسانه ها و شبکههای اجتماعی بیشتر، فعالیت را حساستر و سخت تر و شما را بیشتر در مسیر نقد و پرسش قرار میدهد که باعث میشه شما نتوانی به راحتی قبل حرکت کنی.پایان سال در رسانه تخصصی شما سوال خواهد شد که عملکرد شما و دستگاه، نهاد و مرکز متبوع شما چه بوده؟چرا سازمانی که خدماتش یا تولیداتش از قبل فروخته شده، اطلاع رسانی و آگاهیبخشی و تبلیغش مثل یک شرکت کوچک معمولی است؟ شما باید همه این موارد را در نظر بگیرید.
۲- روابط عمومی در عصر تکنولوژیهای تحولآفرین
هوش مصنوعی، واقعیت افزوده، چتباتها، تحلیل احساسات مخاطب و مدیریت دادههای کلان، روابط عمومی را از یک اداره اجرایی به یک نهاد تحلیلگر و آیندهپژوه تبدیل کردهاند. شما دیگه مثل سابق نمیتوانید کل ماموریت خود را بر انتشار اخبار و عکس و پیام و موارد اینچنینی متمرکز کنید. مگر نه این است که ماموریت سازمانها و مراکز متبوع شما بر اساس اسناد بلادستی و سند تحول متفاوت از قبل شده است؟ پس شما هم باید همزمان و همپای تغییر و تحولات، متحول شوید. برای این تغییر محسوس، فناوریهای مختلف و هوش مصنوعی را نقش ابزار تسهیلگر را خواهند داشت. سازمان زمینشناسی باید از این فناوریها برای بازنمایی دادههای زمینشناختی، مخاطرات طبیعی و ظرفیتهای معدنی بهره بگیرد.
اجازه بدید صراحتا عرض کنم، روابط عمومی وزارتخانه، سازمان ها، شرکت، نهاد دولتی، خصولتی و خصوصی که علیرغم تغییرات و تحولات مهم قابل توجه فراوان در سیاستها، برنامهها، فناوری های مختلف، ابزارهای ارتباطی و تحولات سیاسی اقتصادی اجتماعی و فرهنگی داخلی و بین المللی، همچنان با همان روش و رویکرد فعالیت میکند را باید به حال مدیر روابط عمومی آن دستگاه و مدیر عالی و ارشد ان سازمان و دستگاه متاسف بود. بدانیم و بدانند، مدیران و مسئولانی که علیرغم تحولات و تغییرات مختلف قابل توجه، چه در حوزه مدیریتی و اجرایی و چه در حوزه روابط عمومی و ارتباطات همچنان با همان سیاستها و برنامه های چند دهه پیش حرکت میکنند، به هیچ عنوان مدیران ایدهآل و مناسب عصر امروز نیستند.
۳- روابط عمومی در عصر بحران و پیچیدگی
در جهانی که بحرانهای محیطزیستی، فرونشست زمین، تغییر اقلیم و کمبود منابع حیاتی مانند آب بر زندگی مردم سایه انداختهاند، سازمانهای تخصصی چون سازمان زمینشناسی که امروز میزبان این نشست هستند، باید با «روایت مسئولانه» و « فعالیت شفاف »، علاوه بر اطلاعرسانی و آگاهیبخشی، باید تلاش کنند، اعتماد عمومی را نسبت به فعالیتهای سازمان و نهاد و دستگاه متبوع خود جلب و حتی بازسازی کنند. شما در این پیچیدگیها و چالشها، نمیتوانید صرفا اخبار مجموعه خود را منتشر کنید و بگیید بقیه مسائل به من و مجموعه روابط عمومی ارتباطی ندارد. شما باید عملکرد و روایت مسئولانه، بر اساس ماموریت ها و وظایف تعریف شده برای دستگاه خود داشته باشید تا بتوانید توقع، رضایت و اعتماد مخاطبان خود را در هر دو بخش نخبگانی و مردمی جلب کنید.
۴- روابط عمومی در جایگاه پیشران برند تخصصی دستگاه متبوع خود
در فضای رقابتی داخلی و بینالمللی، یکی از وظایف اصلی روابط عمومی سازمانها، الزام تثبیت و تقویت برند تخصصی خود در مقابل سایر رقبا و دستگاهها است. الان در حوزه معدن، متاسفانه به دلیل سیاستگذاریهای غلط گذشته، موازیکاریهای مختلفی وجود دارد. الان بررسی کنید ببینید چند دستگاه در کشور کار اکتشافات معدنی را انجام میدهند. شما به عنوان روابط عمومی سازمان یا مرکز زمینشناسی و اکتشافات معدنی نمیتوانید صرفا در ماه چند خبر منتشر کنید یا دو همایش در سال برگزار کنید و تمام، بلکه شما به عنوان روابط عمومی دستگاه تخصصی و در اینجا سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی، باید «نقشه برند حکمرانی زمین» را برای مجموعه خود ترسیم کرده و جایگاه سازمان را در افکار عمومی نخبگان و آحاد مردم، بهدرستی طراحی و نهادینه کنید.
پس در محور دوم و تحول در ماهیت روابط عمومی در دهه ۱۴۰۰، باید گفت، روابط عمومی در گذشته، وظیفهای صرفاً اجرایی داشت؛ تهیه خبر، هماهنگی مراسم، پاسخگویی به رسانهها. اما امروز، ما با روابط عمومیای مواجهیم که چند ویژگی اساسی دارد:
• تحلیلگر و دادهمحور: روابط عمومی باید با تحلیل کلاندادهها، فهم الگوهای رفتاری مخاطبان، و پایش مستمر رسانهها، نقشه راه ارتباطی سازمان را ترسیم کند.
• تخصصی و چندلایه: در سازمانهای تخصصی، روابط عمومی باید دو زبان بداند:
زبان عمومی برای جامعه و رسانهها، و زبان علمی برای تعامل با نخبگان و دانشگاهیان.
• هوشمند و فناورمحور: استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی، داشبوردهای تحلیل احساسات عمومی، واقعیت افزوده و رسانههای تعاملی، بخش جدانشدنی روابط عمومی مدرن است.
• راویتگر فعال: روابط عمومی دیگر منتظر حادثه نمیماند تا واکنش نشان دهد، بلکه خود بهعنوان «راوی اول» وارد میدان میشود. روایتسازی پیشدستانه، مهمترین سلاح سازمان در جنگ رسانهای است.
من برای این موضوع، پس از تحقیقات و تجارب مختلف، یک نظری دارم با عنوان “نظریه روابط عمومی در عصر آگاهی ترکیبی” (Hybrid Consciousness PR Theory) .
من بر این باورم که روابط عمومی در عصر حاضر، بر پایه «آگاهی ترکیبی» شکل میگیرد؛ یعنی ترکیب آگاهی انسانی، فناوریمحور و زمینهای. بهبیان دیگر:
• آگاهی انسانی: فهم عمیق نسبت به روحیات، نگرانیها و افقهای ذهنی مخاطب انسانی
• آگاهی فناوریمحور: بهرهگیری از دادهها، الگوریتمها و هوش مصنوعی برای تحلیل، پیشبینی و بهینهسازی ارتباطات و در نهایت اطلاعرسانی و آگاهیبخشی بایسته و شایسته
• آگاهی زمینهای: توجه به زمینههای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیستمحیطی خاص هر سازمانبر مبنای این نظریه، روابط عمومی باید بتواند:
• تحلیلگر ذهن مخاطب و روندهای آینده باشد.
• از روایتسازی بهعنوان ابزار قدرت نرم بهره گیرد.
• هوشمندی فناورانه را با بینش انسانی ترکیب کند.
یعنی، شما به عنوان روابط عمومی، باید برای تحقق اسناد بالادستی، سند تحول و در کل ماموریتهای تعریف شده برای دستگاه متبوعتان، جامعه هدف را تحلیل و ارزیابی کنید، بینش و درک خود را با فناوری هوشمند ترکیب کنید و با روایت مدنظر خود با ابزار روابط عمومی و ارتباطات، قدرت نرم مجموعه خود را جاری و تقویت کنید.
محور سوم: ارتباط مأموریتهای سازمان زمینشناسی با عملکرد روابط عمومی در سال ۱۴۰۴
وظایف روابط عمومی در تحقق اهداف کلان سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور
در کل و با توجه به وظایف روابط عمومی در تحقق اهداف کلان و سیزده اولویت سازمان در سال ۱۴۰۴، بخش روابط عمومی و ارتباطات سازمان و مراکز، اقدامات مهم زیر را باید کارسازی کنند؛
در اجرای حکمرانی یکپارچه در اکتشافات معدنی، نقش هماهنگکننده افکار عمومی ذینفعان (استانها، شرکتها، مردم) را ایفا کنند.
با توجه به اهداف کلان مذکور و رشد قابل توجه فناوری، استفاده از فناوریهای جدید بخصوص هوش مصنوعی را برای مدیریت هوشمند و افزایش بهرهوری عملکرد در دستور کار خود قرار دهند.
در شفافسازی فرآیندها از طریق هوشمندسازی، تولیدکننده محتوای تحلیلی، اینفوگراف، و دادهنگاری برای مخاطبان تخصصی و عمومی باشند.
در پیادهسازی فناوریهای نوین اکتشافات، روایتگر ملی و بینالمللی پیشرفتهای فناورانه سازمان باشند.
در اقتصاد دریامحور و معادن فراسرزمینی، دیپلماسی رسانهای سازمان را در سطح منطقهای و فرامنطقهای فعال کنند.
در حوزه پایش مخاطرات طبیعی، نقش «رسانه بحران» و آگاهسازی فوری و مستمر را بر عهده بگیرند.
در حوزه اطلاعرسانی شفاف و هدفمند، روابط عمومی باید فرآیندهای مرتبط با پروژههای معدنی، مخاطرات زمینشناسی، مزایای اکتشافات، و نتایج همکاریهای فناورانه را بهصورت گرافیکی، دادهمحور و چندرسانهای منتشر کند.
در حوزه اعتمادسازی اجتماعی و محیطی، در پروژههای توسعهای، بهویژه در استانهای دارای حساسیتهای زیستمحیطی یا قومی، روابط عمومی باید گفتوگویی صمیمی با مردم برقرار کند، نگرانیها را بشنود، شفافسازی کند و مشارکت را تسهیل نماید.
در حوزه تعامل با نخبگان و دانشگاهها، برگزاری نشستهای تخصصی با اساتید دانشگاه، انتشار بولتنهای علمی برای جامعه دانشگاهی، و روایت پروژههای تحقیقاتی به زبان علمی اما جذاب، از الزامات این سطح است.
در حوزه دیپلماسی رسانهای منطقهای، با توجه به مأموریت سازمان در دیپلماسی علمی، روابط عمومی باید نقش فعالی در ایجاد ارتباط با رسانههای کشورهای منطقه، سازمانهای علمی جهانی و بسترهای انتشار بینالمللی ایفا کند.
در حوزه برندآفرینی تخصصی سازمان، روابط عمومی باید به برندسازی سازمان زمینشناسی بپردازد: با استفاده از نمادهای بصری، روایت موفقیتها، معرفی چهرههای علمی سازمان، و حضور پررنگ در فضای دیجیتال و رویدادهای تخصصی.
در حوزه ترمیم نیروی انسانی متخصص، روابط عمومی سازمان یا مراکز باید نقش، تصویرسازی الهامبخش از سازمان برای جذب استعدادهای جوان و ایجاد «برند کارفرمایی جذاب» را داشته باشند.
با همه مسائلی که بر مبنای تئوری، تجربه، تخصص و اهداف کلان نظام به صورت عام و سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی به صورت خاص مطرح شد، میخواهم چند نکته میدانی نیز بر اساس تجارب چند دههای خودم در حوزه ارتباطات و ارتباط و تعاملی که با دستگاهها و مسئولین ارشد کشور در حوزههای مختلف بخصوص حوزه صنعت، تولید، کسب و کار در ۳ بخش دولتی، شبهدولتی و خصوصی داشتم، خدمت مدیران، کارشناسان، پژوهشگران و فعالان حوزه ارتباطات و روابط عمومی مطرح کنم.
بدانیم و بدانند، هر مسئول و مدیر ارشد دستگاهی که در حوزه روابط عمومی و ارتباطات از افراد غیرمتخصص استفاده کند، رسماً به سازمان متبوع خود و نظام جمهوری اسلامی ایران خیانت میکند.
بدانیم و بدانند، ما در کشوری هستیم که رهبر فرزانه و فرهیخته آن بر کلیدواژههای مهمی همچون جهاد تبیین، امید آفرینی، تحول و پیگیری تاکید دارند و بدون شک یکی از حوزهها و مناصب مهم برای پیگیری این موارد مهم، حوزههای روابط عمومی و ارتباطات است و تحقق این موضوعات مهم، نیز بدون افراد متخصص و با تجربه، امکانپذیر نیست، هر مدیری که در حوزه ارتباطات و روابط عمومی از نیروهای غیر متخصص استفده کند، حتی اگر ادعای ولایتپذیری کند، باید گفت، ایشان اعتقادی به ولایت و ولایت مداری ندارد و از طرف دیگر و در این مقطع زمانی و در دولت چهاردهم که راهبرد و تاکید رئیس جمهور آن بر استفاده از کارشناسان است، مسئول و مدیری که در انتصابات این حوزه مهم، تخصص فرد را لحاظ نکند، اعتقادی به سیاستهای دولت چهاردهم که خود یکی از مدیران آن میباشد، ندارد.
بدانیم و بدانند، مدیر و مسئولی که بعد از حداقل ۵ سال فعالیت در هر پست و جایگاهی، هنوز یک فرد یا تیم رسانهای و روابط عمومی متشکل، منسجم و حرفهای ندارد، بدانید که اصلاً اعتقادی به موضوع ارتباطات و روابط عمومی ندارد و با توجه به اینکه به اذعان اکثر کارشناسان مدیریت، مهمترین موضوع مدیریت سازمانی توجه ویژه به حوزه ارتباطات و روابط عمومی است، میتوان گفت مسئول یا مدیر مربوطه، به هیچ عنوان تخصصی در حوزه مدیریت نیز ندارد و مطمئناً نگاه ایشان به موضوع روابط عمومی و ارتباطات، مقطعی و صرفاً نگاهی منفعت محور و شخصی دارد. برای اثبات، میتوان به اولین تغییرات هر وزیر یا رئیس سازمان در دستگاههای دولتی اشاره کرد. اولین تغییرات همواره در حوزه ریاست دفتر و روابط عمومی است که هر دو در حوزه ارتباطات و روابط عمومی هستند.
بدانیم و بدانند، مسئول و مدیری که هنوز در تصمیمها و مصوبات دستگاه تحت مدیریتش، هیچ اهمیتی به حوزه ارتباطات و روابط عمومی و رسانه نمیدهد و پیوست رسانهای آن مصوبه را لحاظ نمیکند، هنوز الفبای مدیریت را نیز نمیداند و نمیتوان آن را مدیر مناسبی برای حال حاضر که حوزه ارتباطات و رسانه به اولویت همه کشورهای دنیا تبدیل شده و امروزه از جنگهای نظامی، فرهنگی، اطلاعاتی و اقتصادی، به جنگ شناختی رسیدیم، بدانیم.
بدانیم و بدانند، مسئول و مدیر یک دستگاه دولتی یا شبه دولتی و خصوصی، که مجموعه روابط عمومی و ارتباطات آن، علیرغم تغییر و تحولات فراوان در حوزههای مختلف سیاستگذاری و اهداف کوتاه تا بلند مدت و گسترش و نفوذ فناوری، هنوز با سبک و سیاق و سازوکار دهههای گذشته، فعالیت میکند، نه خود، مدیر ایدهآل، بایسته و شایسته امروزی است و نه مدیر و مسئول روابط عمومی آن دستگاه، فرد مناسبی برای این وظیفه مهم محسوب میشود.
بدانیم و بدانند، مسئولان و مدیران دستگاههای مختلف، نه تنها باید مدیران روابط عمومی و ارتباطات متخصص و باتجربه داشته باشند بلکه باید به آنها اختیار لازم را بدهند و بر اساس منافع و اهداف سازمان، از آنها طلب برنامه راهبردی کوتاه، میان و بلند مدت بکنند.نکته مهمی که تقریبا در اکثر انتصابهای مدیران روابط عمومی دستگاهها نادیده گرفته میشود. به همین دلیل روش و سازوکار فعالیت روابط عمومی دستگاه بزرگی که کالا یا خدمات ان، قبل از تولید خریداری شده، هیچ تفاوتی با یک شرکت نوپا ندارد.
بدانیم و بدانند، هر مسئول و مدیر ایدهآلی، علاوه بر داشتن برنامه راهبردی در سه مقطع کوتاه، میان و بلند مدت، باید برنامه راهبردی حوزه روابط عمومی و ارتباطات متناسب با سند اصلی و مذکور نیز داشته باشد و هر مدیر روابط عمومی یا مدیر ارتباطاتی که در دستگاه تحت مدیریت آن منصوب میشود، موظف است که برنامه راهبردی حوزه روابط عمومی مصوب را راهبری و پیگیری کند نه اینکه هر مدیری که آمد ساز خود را کوک کند که متاسفانه بر اساس تجارب چند دهه گذشته، قریب به اتفاق، اینگونه است. مدیری که در مجموعه خود چنین شرایط و مدیریتی ندارد، مدیر ایدهآل، حرفهای و امروزی محسوب نمیشود. البته لازم به ذکر است که مدیر روابط عمومی هر دستگاه میتواند تکنیک و حتی تاکتیک مختص به خود را داشته باشد اما نمیتواند برنامه راهبردی سازمان متبوع خود را تغییر دهد.
مدیران و مسئولانی که مدیران روابط عمومی آنها، علیرغم تحولات و تغییرات فراوان در حوزههای مختلف بخصوص حوزه فناوری، همچنان با رویکرد و سازوکار دهههای پیشین حرکت میکنند، بدانند که مدیر روابط عمومی آنها نمیتواند او را در رسیدن به اهداف دستگاهش کمک کند.
مدیران روابط عمومی سازمانها و نهادها و مراکز بدانند که در شرایط حاضر و با توجه به گسترش فناوری به خصوص در حوزه هوش مصنوعی و تحولات سیاسی اجتماعی اقتصادی و بین المللی، حتماً برای موثر و موفق بودن باید با مطالعه و تلاش مختلف، هرچه سریعتر خود را با شرایط جدید تطبیق دهند. در غیر اینصورت مطمئن باشند که حتی اگر انتصابشان رابطهای و حمایتی باشد، باید بزودی به دلیل ناکارآمد بودن، با مسئولیت و مدیریت روابط عمومی خداحافظی کند. اما بهتر است اصل معروف را که میگوید در هر کار و سمتی، بهترین خودت باش را بپذیریم و به ان عمل کنیم.
مدیران روابط عمومی دستگاههای تخصصی بدانند که علاوه بر تجربه و تخصص در حوزه ارتباطات روابط عمومی و رسانه، باید شناخت لازم را نسبت به رسانههای صوتی، تصویری، مجازی، مکتوب و شبکههای اجتماعی حوزه تخصصی خود داشته باشند. مدیران ارشد، اگر مدیر روابط عمومی انها، چنین شرایطی ندارد، اول اینکه از انتصاب وی خودداری کنند و اگر این کار را به هر دلیلی نکردند، تبدیل حکم سرپرستی به مدیریت را مشروط به تسلط در حوزه مذکور کنند.
مدیران ارتباطات و روابط عمومی دستگاههای مختلف وظیفه دارند دورههای آموزشی مختلفی را برای مدیران سازمان خود با استفاده از اساتید برجسته، برگزار کنند تا آموزشهای لازم از نوع پوشش مناسب تا فن بیان و چگونگی مواجهه با رسانهها و مصاحبههای رسمی رسانهای را آموزش ببینند. از آنجا که ارائه یک تصویر مثبت و ایدهآل از سازمان، برعهده مدیران روابط عمومی میباشد و مدیران آن سازمان نیز یکی از بازیگران اصلی این میدان خواهند بود و طبیعی است که مدیران آموزش ندیده نمیتوانند این نقش را به درستی ایفا کنند، پس مدیران روابط عمومی باید بر این موضوع تمرکز و اقدامات لازم را انجام دهند.
در نهایت باید خدمت مدیران محترم روابط عمومی و روسای مراکز اطلاع رسانی و روابط عمومی دستگاههای مختلف عرض کنم که بدانید، شما همواره دو دوره فعالیت مهم دارید. دوره ۶ ماهه اول که دوره ورود و نیاز میباشد که مدیر روابط عمومی به دستیابی به آن پست و ورود به آن سازمان نیاز دارد و دوره ۶ ماهه دوم که دوره حضور و تاثیر است. اگر مدیر روابط عمومی دستگاهی نتواند در دوره شش ماه دوم، تاثیرات مثبت فعالیت خود بر دستگاه متبوعش را عملیاتی و محسوس کند، باید بداند که مدیر موفقی نبوده و نمیتواند به آینده خود در آن موقعیت چندان امیدوار باشد و امکان دارد با هر اتفاقی، ان موقعیت را از دست بدهد.
اما در نهایت و در بخش پایانی و جمعبندی، با توجه به همه عرایضم در بخشهای قبلی، تأکید میکنم که روابط عمومی امروز، نهفقط صدای سازمان، بلکه «هوش راهبردی سازمان» است. تأکید میکنم که آینده سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی ، نه فقط به پیشرفتهای فنی و علمی، بلکه به توان آن در شکلدهی به روایتها، جلب اعتماد عمومی، و مدیریت تصویر ذهنی در سطوح ملی و جهانی وابسته است. تحقق این امر، بدون داشتن روابط عمومی هوشمند، راهبردی و تحولگرا در مرکز و مراکز امکانپذیر نیست. سازمان زمینشناسی و مراکز آن در استانها، باید؛
سند جامع راهبردی روابط عمومی هوشمند را تدوین و خود را بهعنوان کنشگران حرفهای استراتژیک معرفی کنند. همه باید بدانند که شما روابط عمومیای هستید که بر اساس اسناد و تکالیف حرکت میکنید.
با بهرهگیری از فناوریهای نوین، تیمهای روابط عمومی خود را بازطراحی کنند
مرکز تحلیل داده و افکار عمومی را در ساختار روابط عمومی ایجاد کنید
توانمندسازی و آموزش مداوم نیروهای روابط عمومی در حوزههای هوش مصنوعی، روایتسازی و تحلیل رسانهای در دستور کار جدی قرار دهند.
برای تبدیل شدن از روابط عمومی واکنشی به روابط عمومی پیشنگر، برنامهریزی و اقدامات لازم را در دستور کار خود قرار دهند. یعنی به جای واکنش، پیشدستی کنید. قبل از اینکه نقد شوید، روشنگری کنید و بستر را برای تعامل ایجاد کنید.
مخاطبشناسی را مبنای عمل قرار دهید. متناسب با جامعه هدفتان تولید محتوا کنید. نمیتوانید همان محتوایی را که برای نخبگان و کارشناسان جامعه هدف تولید میکنید به مردم عادی نیز ارائه دهید.اثرگذاری شما کاهش پیدا میکند.
سازوکار تهیه، تولید و انتشار محتوای خود را با توجه به اهداف و فناوریهای جدید، بازنگری کنید و خلاقیت را چاشنی فعالیتهای جدید خود کنید.
تعامل فعال با رسانههای تخصصی و عمومی برای روایت پیشرفتها را بیش از پیش تقویت کنید
منبع: روابطعمومی سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور
