سخنان اخیر امین ابراهیمی مدیرعامل فولاد خوزستان، در همایش اقتصاد دریامحور در صنایع معدنی و فولادی، نقطه تمرکزی مهم بر چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی این صنعت را آشکار می‌سازد.
آنچه در این نشست مطرح شد، فراتر از راهبردهای کوتاه‌مدت است؛ بلکه به نوعی نقشه راه برای آینده صنعت فولاد ایران و نقش آن در اقتصاد کلان کشور ارائه می‌دهد.
۱- اهمیت رویکرد دریامحور
صنعت فولاد ایران با وجود دسترسی به منابع اولیه عظیم و نیروی کار متخصص، همواره در محدودیت‌های لجستیکی و زیرساختی اسیر بوده است. بر اساس اظهارات ابراهیمی، تمرکز صنایع فولادی در کشورهایی چون چین و آمریکا نزدیک به منابع آبی و بنادر است، امری که در ایران به شکل “کویر محور” توسعه یافته است. این رویکرد نه تنها هزینه‌های حمل‌ونقل را افزایش می‌دهد، بلکه امکان بهره‌برداری بهینه از منابع دریایی و بنادر را نیز محدود می‌کند. اقتصاد دریامحور، در این بستر، نه تنها به معنای کاهش هزینه‌ها بلکه راهی برای کاهش وابستگی به واردات و دستیابی به پایداری در تامین مواد اولیه و صادرات محصولات است.
۲- حرکت به سوی فولاد سبز و اقتصاد چرخشی
یکی از مهم‌ترین تهدیدهای آینده صنعت فولاد، ورود دیرهنگام به عرصه فولاد سبز و اقتصاد چرخشی است. تولید فولاد با کمترین اثرات زیست‌محیطی و استفاده بهینه از پسماندها و زایده‌های صنعتی، در جهان کنونی که به سمت کاهش آلایندگی و حفاظت از محیط زیست پیش می‌رود، یک ضرورت است. عدم توجه به این موضوع می‌تواند بازارهای صادراتی را برای ایران محدود کند و در بلندمدت منجر به کاهش رقابت‌پذیری کشور در سطح جهانی شود. به گفته ابراهیمی، دستیابی به فولاد سبز و اقتصاد چرخشی می‌تواند نه تنها میزان تولید را تا ۲۵ درصد افزایش دهد بلکه ظرفیت‌های صادراتی را نیز به شکل چشمگیری ارتقا بخشد.
۳- چالش‌های زیرساختی و اقتصادی
ابراهیمی همچنین به مشکلات زیرساختی و قوانین محدودکننده‌ای اشاره کرد که باعث کاهش سودآوری و پیچیدگی‌های صنعت فولاد شده‌اند. کاهش حاشیه سود این صنعت به زیر ۸ درصد و نرخ بالای ۱۶ درصدی در بازار سرمایه، تنها گوشه‌ای از این چالش‌هاست. به علاوه، سیاست‌های ناپایدار و خلق‌الساعه ارزی و تجاری به همراه دستورالعمل‌های ناکارآمد، مانعی جدی برای رشد پایدار صنعت فولاد به شمار می‌آیند. این موضوع به وضوح نیاز به بازنگری در سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های کلان را نشان می‌دهد، به گونه‌ای که امکان رقابت‌پذیری و رشد پایدار صنعت فولاد فراهم شود.
۴- توسعه ظرفیت‌ها و چشم‌انداز آینده
طبق برنامه‌های اعلام شده، فولاد خوزستان قصد دارد تا سال ۱۴۱۰ ظرفیت تولید خود را از ۴ به ۶ میلیون تن افزایش دهد. این رشد چشمگیر، تنها در صورتی امکان‌پذیر است که چالش‌های ذکر شده کاهش یابد و زیرساخت‌های ضروری فراهم گردد. احداث شهرک صنعتی خصوصی با محوریت فولاد سبز و اقتصاد چرخشی یکی از برنامه‌های اساسی این شرکت است که می‌تواند به عنوان یک الگوی پایدار و موفق در صنعت فولاد ایران شناخته شود.
نگاه همه جانبه به چالش ها و فرصت ها
رویکردهای مطرح‌شده در سخنان مدیرعامل فولاد خوزستان، نشان‌دهنده‌ی نگاهی همه‌جانبه به چالش‌ها و فرصت‌های صنعت فولاد در کشور است. اقتصاد دریامحور، فولاد سبز و اقتصاد چرخشی به عنوان مفاهیم محوری، می‌توانند نه تنها به بقای صنعت فولاد کمک کنند بلکه نقش آن را در اقتصاد مقاومتی و پایداری ملی تقویت نمایند. برای دستیابی به این اهداف، ضروری است که تمامی نهادهای مرتبط و مسئولین کشور در کنار صنعت فولاد بایستند و با رفع موانع و ایجاد زیرساخت‌های موردنیاز، این صنعت استراتژیک را به جایگاهی شایسته در اقتصاد جهانی برسانند.
