اقتصاددان با بیان اینکه قانون هدفمندی یارانه‌ها نه تنها به درستی اجرا نشد بلکه به پول‌پاشی ختم شد، گفت: از آنجا که شرکت‌های برق، نفت و گاز اصلی ترین تامین کننده منابع هدفمندی یارانه ها هستند، در سال‌های گذشته درآمد خود را به پرداخت یارانه اختصاص دادند و به دلیل فقدان سرمایه‌گذاری توسعه‌محور، امروز به ناترازی انرژی رسیده‌ایم.
مهدی پازوکی درباره اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در طی ۱۶ سال گذشته، اظهار داشت: به نظرم در این سال‌ها هرگز یارانه‌ها هدفمند نشد و به جای آن، پول پاشی در اقتصاد ایران صورت گرفت؛ امروز بر اساس آمار ۸۱ میلیون نفر از ۸۶ میلیون جمعیت مردم ایران یارانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومانی دریافت می‌کنند و به عبارتی یعنی ۹۴ درصد مردم ایران یارانه می‌گیرند.
وی تصریح کرد: رقم کنونی یارانه نقدی رقمی چشم‌گیری در زندگی نیست که بخواهد وضعیت مالی خانواده ها را متحول کند، ولی در نگاه کلان، مجموع آن پولی است که می تواند در کشور بسیار تاثیرگذار باشد و بسیاری از مشکلات کنونی دولت را حل کند.
پازوکی ادامه داد: در واقع این میزان هزینه برای اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها می‌تواند در بخش‌های مختلف تحول ایجاد کند اما متاسفانه شرایط به گونه‌ای شده است که برخی از مردم دریافت یارانه را حق خود می دانند و بر این باورند که دولت باید آن را بپردازد.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی خاطر نشان کرد: از زمان اجرای قانون هدفمندی یارانه ها، شرکت‌های نفت، برق و گاز به عنوان تامین کننده منابع مالی اجرای قانون هدفمندی یارانه ها عمل می کردند اما امروز آن شرکت ها به دلیل عدم سرمایه گذاری در بخش های مختلف به بحران رسیده‌اند که نتیجه آن را در ناتوانی در تولید متناسب با نیاز جامعه مشاهده می‌کنیم.
وی در ادامه توضیح داد: از آنجا که این شرکت ها در طی سال های گذشته ملزم به تامین منابع پرداختی هدفمندی به مردم بودند، برای سرمایه گذاری در بخش های مختلف خود، هزینه های کافی نداشتند و نتیجه آن اینکه امروز در روزهای سرد و گرم سال، خاموشی‌های مختلف را مشاهده می‌کنیم.
سه گروه حقوق بگیر دولت کدامند؟
پازوکی با انتقاد از سیاست‌های دولت‌های مختلف در اجرای قانون هدفمندی یارانه ها تصریح کرد: رشد اقتصادی ایران در ۴ سال گذشته و از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۲ بطور متوسط ۴.۵ درصد بوده که برآورد مرکز پژوهش های مجلس در سال جاری، رسیدن این میزان به حدود ۲.۵ درصد است.
این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: یکی از دلایل ناترازی‌های بخش انرژی کشور که باعث کاهش رشد اقتصادی شده، همین پرداخت یارانه‌های نقدی است.
وی تصریح کرد: دولت در ایران در واقع سه حقوق به مردم پرداخت می کند، اولین آن حقوق بازنشستگان و صندوق‌های کشوری است که کاملا از بودجه ارتزاق می‌کنند. دومین آن، حقوق جاری کارکنان دولت است و سومین آن یارانه هاست که یک هزینه تحمیلی به خزانه کشور است.
پازوکی اظهار داشت: در پنج سال گذشته قیمت بنزین روی عدد ۱۵۰۰ تومان ثابت مانده در حالی که متوسط تورم در ۵ سال گذشته بالای ۴۰ درصد بوده است؛ یعنی در سال‌های گذشته قیمت بنزین به یک پنجم کاهش یافته است.
این کارشناس اقتصادی ضمن ابراز مخالفت با شوک درمانی در اقتصاد ایران، خاطر نشان کرد: با این وجود باید قیمت بنزین و نوع هدفمندی یارانه ها تغییر یابد زیرا میزان پول پرداختی خانوارها در بخش برق به شدت پایین است و همین امر موجب می شود که مصرف این نوع انرژی بالا باشد و شاهد خاموشی‌های جدی باشیم.
وی تاکید کرد شرکت توانیر به دلیل اینکه باید مبلغ هدفمندی یارانه ها را تامین کند، طی ۱۷ سال گذشته از سرمایه‌گذاری جدید در بخش برق خودداری کرده و بخش خصوصی نیز به دلیل تحریم ها تمایلی به سرمایه گذاری در این بخش نداشته است و وقتی سرمایه گذاری نمی‌شود، یعنی اینکه خاموشی های فراوانی در کشور رخ خواهد داد.
پازوکی افزود: امروز ۱۵ هزار مگاوات یعنی به اندازه کسری برق در سال جاری می‌توانیم، نیروگاه های گازی را تبدیل به سیکل ترکیبی کنیم چون تکنولوژی آن را نیز شرکت مپنا در اختیار دارد و تنها چیزی که لازم است انجام شود، سرمایه گذاری و پول است، ولی دولت و بخش خصوصی هر کدام به دلایلی تمایلی به سرمایه گذاری در این بخش ندارند.
سرمایه‌گذاری کافی برای رفع ناترازی‌ها انجام نمی‌شود
این اقتصاددان با انتقاد از عدم سرمایه‌گذاری بخش‌های نیمه خصوصی مانند بنیاد مستضعفان و ستاد اجرایی فرمان امام(ره) در صنایع بزرگ یعنی بخش‌هایی که ناترازی های فراوانی وجود دارد، گفت: یکی از دلایل اصلی کاهش رشد اقتصادی کشور، فقدان سرمایه گذاری است؛ وقتی در صنایع سرمایه‌گذاری نمی شود و پول کشور به عنوان یارانه به بخش های مختلف پرداخت می شود، در عمل باید روزانه ۱۵ میلیون لیتر بنزین وارد کنیم.
وی با بیان اینکه طبقات آسیب پذیر ولی نعمتان انقلاب و کشورند و باید در اختیار این افراد خدمات و کالاهای مورد نیازشان بصورت رایگان قرار گیرد، تصریح کرد: دولت باید به سه دهک پایین جامعه یارانه پرداخت کند و نباید افرادی مانند نمایندگان مجلس یا ایرانیانی که در خارج از کشور زندگی می کنند یارانه دریافت کنند.
پازوکی این مثال را مطرح کرد که فردی که صاحب خودروی چند میلیاردی است، چرا باید همچنان درگیر گرفتن یارانه ۳۰۰ هزار تومانی باشد؟
وی با یادآوری اینکه ۵۰ درصد مردم ایران براساس آمارهای رسمی دارای خودرو نیستند، گفت: وقتی کرایه تاکسی سالی ۳۰ درصد افزایش می‌یابد اما بنزینی که کمتر از ۲۰ درصد هزینه های اتومبیل را بخود اختصاص می دهد، طی سال های گذشته افزایشی نداشته است، شرایطی که امروز تجربه می‌کنیم، رقم می خورد.
افزایش قیمت بنزین باید با شیبی ملایم باشد
این اقتصاددان با تاکید بر اینکه با افزایش ناگهانی و شیب تند مخالفم، توضیح داد: باید قیمت بنزین افزایش یابد اما این افزایش قطعاً باید تدریجی باشد.
پازوکی اظهار داشت: در دولت مرحوم هاشمی رفسنجانی و دولت اصلاحات شاهد بودیم که نرخ سوخت سالانه بطور متوسط ۲۰ درصد افزایش می‌یافت و مردم نیز به این نوع تغییر قیمت عادت داشتند اما متاسفانه با توقف افزایش قیمت سالانه سوخت این روند متوقف شد به طوری که با افزایش قیمت آن در سال ۹۸ شاهد بروز نارضایتی ها در بین مردم بودیم.
وی با تایید این موضوع که باید یارانه دهک های ۸ و ۹ نیز حذف شود، اظهار داشت: تنها باید به افراد زیر خط فقر یارانه پرداخت شود.
پازوکی با بیان اینکه اکنون شاهد آن هستیم که فقط دهک ۱۰ یارانه دریافت نمی کند و بقیه مردم در حال دریافت یارانه هستند، افزود: اگر یارانه را مبنا قرار دهیم، باید بگوییم ۹۰ درصد مردم ایران زیر خط فقر هستند! در حالی که چنین نیست.
این استاد دانشگاه علامه طباطبایی تاکید کرد: تنها باید کسانی از یارانه ها و کمک های دولتی استفاده کنند که واقعا احتیاج داشته و زیر خط فقر باشند.
