رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی با اشاره به نتایج تحقیقات این دانشکده تأکید کرد: نیروگاههای برقآبی نه تنها باعث صرفهجویی در مصرف سوخت و کاهش انتشار آلایندهها میشوند، بلکه با ایجاد اشتغال، ارتقای رفاه و بهبود کیفیت زندگی مناطق پیرامونی، یکی از مؤثرترین ابزارهای تضمین امنیت انرژی و توسعه پایدار کشور هستند.
دکتر صیادی، رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی، در مراسم هفته پژوهش و روز سد و نیروگاه برقآبی اظهار کرد : دسترسی به برق در گذر انقلابهای صنعتی هیچگاه به اندازه امروز اهمیت نداشته و ورود به عصر هوش مصنوعی، مصرف انرژی را وارد مرحلهای انفجاری کرده است. وی به آمارهای جهانی اشاره کرد و گفت : از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۱ حجم پردازش در مراکز داده جهان نه برابر شده اما مصرف برق ثابت مانده بود، اما پس از ۲۰۲۱ با توسعه ماژولهای هوش مصنوعی، مصرف برق سرورها جهش قابل توجهی داشته است. صیادی توضیح داد : یک سرور معمولی حدود دوازده کیلووات ساعت برق مصرف میکند، در حالی که یک ماژول هوش مصنوعی برای آموزش خود به حدود ۸۰ کیلووات ساعت و برای پاسخدهی به کاربران به ۴۰ کیلووات ساعت انرژی نیاز دارد؛ یعنی نزدیک به ده برابر بیشتر از یک سلول معمولی.
وی افزود: پیشبینیها نشان میدهد مصرف برق ناشی از هوش مصنوعی تا سال ۲۰۳۰ دستکم دو برابر خواهد شد و همین روند ضرورت بازنگری در سیاستهای انرژی را جدیتر میکند.
این استاد اقتصاد انرژی با اشاره به مطالعات جهانی درباره روشنایی شب و تأثیر آن بر توسعه کشورها گفت : روشنتر بودن محیطهای شهری همواره با استاندارد بهتر زندگی، فعالیت اقتصادی گستردهتر و درآمد بالاتر همراه است و این نشان میدهد دسترسی به برق نه تنها یک نیاز، بلکه شاخص توسعه و کیفیت زندگی است. وی تأکید کرد : گذار جهانی به سمت انرژیهای پاک، اهمیت کیفیت برق مصرفی را نیز افزایش داده و نقش نیروگاههای تجدیدپذیر، از جمله برقآبی، در تأمین برق پایدار بیش از گذشته برجسته شده است.
دکتر صیادی با بیان اینکه دانشگاه خوارزمی برای دومینبار با شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران همکاری علمی دارد، هدف اصلی پروژه مشترک را «مستندسازی جامع منافع نیروگاههای برقآبی» عنوان کرد. وی گفت : این پروژه در پنج بخش شامل معرفی انواع نیروگاهها، دستهبندی مقیاسها، بررسی منافع تجدیدپذیرها، تحلیل مزایای مشترک و مرور مطالعات موردی جهانی تدوین شده است.
وی با اشاره به اینکه تعریف نیروگاه کوچک و بزرگ در دنیا یکسان نیست افزود : در ایران نیروگاههای زیر سه مگاوات کوچکمقیاس محسوب میشوند، در حالی که این عدد در آمریکا زیر ۳۰ و در اروپا حدود ۲۰ مگاوات است.
دکتر صیادی یکی از مهمترین مزایای نیروگاههای برقآبی را کاهش انتشار گازهای گلخانهای دانست و توضیح داد : متوسط انتشار دیاکسیدکربن در نیروگاههای حرارتی ایران حدود ۶۸۰ کیلوگرم به ازای هر مگاوات ساعت است؛ عددی که با جایگزینی انرژی برقآبی به طور مستقیم کاهش مییابد. وی کنترل سیلابها و تغییرات هیدرولوژیک ناشی از تغییر اقلیم را از دیگر مزیتهای مهم معرفی کرد و گفت : مخازن سدها میتوانند آثار بارشهای حدی و سیلابهای شدید را تعدیل کرده و نقش حفاظتی ایفا کنند.
این اقتصاددان با اشاره به اینکه تولید هر کیلووات ساعت برق حرارتی حدود دوازده تا سیزده سنت هزینه سوخت دارد افزود: استفاده از نیروگاههای برقآبی موجب صرفهجویی قابل توجهی در مصرف گاز، گازوئیل و مازوت میشود. وی تأکید کرد: نیروگاههای دارای مخزن علاوه بر تولید برق، امکان تأمین آب شرب و کشاورزی را نیز فراهم میکنند و همین موضوع ارزش اقتصادی آنها را چند برابر میکند.
دکتر صیادی «ارتقای امنیت انرژی» را مهمترین مزیت نیروگاههای برقآبی دانست و توضیح داد : وابستگی بالای بیش از هفتاد درصدی مصرف نهایی کشور به گاز طبیعی، ناترازی و آسیبپذیری شبکه را تشدید کرده است. به گفته او تنوعبخشی به منابع انرژی، یکی از ارکان امنیت انرژی است و نیروگاههای برقآبی در این میان نقش غیرقابل جایگزینی دارند.
وی اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم، بهبود رفاه محلی، ایجاد فرصتهای گردشگری آبی و افزایش امنیت اجتماعی را از دیگر مزایای قابل توجه نیروگاهها دانست و گفت: یکی از نکات کلیدی، «اشتراک منافع با جامعه محلی» است؛ فرآیندی که فراتر از پرداخت خسارت بوده و مردم منطقه را از زمان احداث تا بهرهبرداری در منافع پروژه شریک میکند.
دکتر صیادی با اشاره به اینکه توسعه تجدیدپذیرها در دنیا بدون پشتیبانی نیروگاههای برقآبی امکانپذیر نیست گفت یکی از ارزانترین و پایدارترین روشهای ذخیره انرژی، نیروگاههای تلمبه ذخیرهای است. به گفته او این نیروگاهها میتوانند نوسانات تولید انرژی خورشیدی و بادی را جبران کرده و پایداری شبکه را تضمین کنند.
وی در ادامه چند نمونه از پروژههای ترکیبی برقآبی و تجدیدپذیر دنیا را تشریح کرد. دکتر صیادی به پروژه مرزی هند و میانمار اشاره کرد که در آن یک نیروگاه کوچک ۵۰۰ کیلوواتی با یک مزرعه خورشیدی شناور ادغام شده و ضمن ایجاد ۳۰۰ شغل، نقش ژئوپلیتیکی مهمی در وابستگی اقتصادی دو کشور داشته است.
وی نمونههای دیگری از نروژ، شیلی، سوئد و چین را معرفی کرد؛ از جمله پروژه ۳.۲ گیگاواتی چین که بزرگترین طرح هیبریدی جهان محسوب شده و ترکیبی از ۲.۲ گیگاوات نیروگاه برقآبی و ۱۰ گیگاوات انرژی خورشیدی است.
مسیر آینده در صنعت برق دنیا
دکتر صیادی با تأکید بر اینکه آینده نیروگاههای برقآبی در جهان به سمت هیبرید شدن با سایر انرژیهای پاک حرکت میکند گفت : ترکیب انرژی آبی با خورشیدی، بادی و زیستتوده علاوه بر افزایش راندمان، مزایای اقتصادی، ژئوپلیتیکی و پایداری شبکه را به شکل قابل توجهی تقویت میکند.
